Trình bày về các hormon có tác dụng lên ống thận: Tên, nguồn gốc, tác dụng lên ống thận.

Trình bày về các hormon có tác dụng lên ống thận: Tên, nguồn gốc, tác dụng lên ống thận.

1. ADH

·    Nguồn gốc: sản xuất ở nhân trên thị vùng dưới đồi rồi tích trữ ở thùy sau tuyến yên

·    Bản chất : có 9 aa

·    Tác dụng: Tăng tái hấp thu ở ống lượn xa và ống góp → giảm số lượng nước tiểu (nên còn gọi là hormon chống bài niệu)

-   Người thiếu hụt ADH sẽ gây ra bệnh đái tháo nhạt

2. Aldosteron

·    Nguồn gốc: lớp cung vỏ thượng thận bài tiết

·    Bản chất: Steroid có 21C

·    Tác dụng:

-   Khi đến tế bào ống lượn xa và ống góp → hoạt hóa hệ gen ở nhân tế bào → tăng tổng hợp enzym và các protein tải → tăng tái hấp thu Na⁺, tăng đào thải K⁺ ở ống lượn xa và ống góp (thông qua bơm Na⁺ K⁺).

-   Đóng vai trò quan trọng trong điều hoà nồng độ Na⁺, K⁺ trong dịch ngoại bào.

3. Cortisol

·    Nguồn gốc: do lớp bó và lớp lưới tuyến vỏ thượng thận bài tiết.

·    Bản chất: steroid 21C được tổng hợp từ cholesterol hoặc Acetyl CoA.

·    Tác dụng: Cortisol có tác dụng rất yếu lên ống thận làm tăng tái hấp thu Na⁺và bài tiết K⁺ ở ống thận, giống aldosterol.

4. Progesteron

·    Nguồn gốc

-   Ở phụ nữ không có thai:

+     chủ yếu từ hoàng thể ở nửa sau chu kỳ kinh nguyệt,

+     nửa đầu chu kỳ nang trứng và tuyến vỏ thượng thận chỉ bài tiết một lượng rất ít progesteron.

-   Ở phụ nữ có thai : Rau thai bài tiết một lượng lớn progesteron, một lượng nhỏ do lớp bó và lớp lưới tuyến vỏ thượng thận bài tiết.

·    Bản chất : là hợp chất steroid tổng hợp từ cholesterol hoặc Acetyl CoA

·    Tác dụng: nồng độ cao → tăng tái hấp thu Na⁺, Cl^-, ở ống lượn xa vì có cấu tạo gần giống với Aldosteron nên có khả năng cạnh tranh với Aldosteron để gắn với Re tiếp nhận ở tế bào biểu mô ống thận nhưng yếu hơn nhiều so với Aldosteron → thực chất cơ thể lại mất muối và nước vì không được tái hấp thu nhiều như khi có mặt Aldosteron.

5. Estrogen

·    Nguồn gốc:

-   Ở phụ nữ không có thai:

+     Buồng trứng bài tiết chủ yếu estrogen

¨  Nửa đầu chu kỳ kinh nguyệt do các tế bào hạt của lớp áo trong nang trứng bài tiết

¨  Nửa sau chu kỳ kinh nguyệt do hoàng thể bài tiết

+     Một lượng nhỏ do lớp lưới tuyến vỏ thượng thận bài tiết.

-   Ở phụ nữ có thai: Rau thai bài tiết một lượng lớn estrogen

·    Tác dụng: Giống progesteron. Tác dụng này rất yếu trừ khi có thai.

5. Testosteron

·    Nguồn gốc: do tế bào Leydig ở khoảng kẽ tinh hoàn bài iết, phần nhỏ do lớp bó và lớp lưới tuyến tuỷ thượng thận bài tiết.

·    Tác dụng: tăng nhẹ tái hấp thu Na⁺ ở ống lượn xa

6. Para hormon (PTH)

·    Nguồn gốc: do tế bào chính tuyến cận giáp bài tiết

·    Tác dụng:

-   Giảm bài xuất Ca²⁺ ở ống thận

-   Tăng tổng hợp Ca²⁺ và Mg²⁺ở ống thận đặc biệt ở ống lượn xa và ống góp.

-   Giảm tái hấp thu PO₄^3- ở ống lượn gầnlàm tăng đào thải PO₄^3- qua nước tiểu

-   Có tác dụng làm tăng nồng độ Ca²⁺ máu và giảm PO₄^3- máu.

7. Calcitolin

·    Nguồn gốc: do tế bào cạnh nang (tế bào C) nang giáp bài tiết.

·    Tác dụng của calcitonin lên ống thận yếu và ngược với tác dụng của parahormon, giảm tái hấp thu Ca²⁺.

8. Renin và hệ thống angiotensin:

·    Trong huyết tương Angiotensin do gan sản xuất.

·    Renin do tế bào của tổ chức cận cầu thận sản xuất (bản chất là một protein men phân tử nhỏ) → chuyển Angioensinogen → Angiotensin I, nhờ Coverting enzym (ACE)  → Angiotensin II (có 8 aa).

·    Tác dụng:

-   Kích thích lớp cầu của vỏ thượng thận bài tiết ra Aldosteron → tăng tái hấp thu Na⁺

-   Kích thích ống thận làm tăng tái hấp thu Na⁺

Nguồn Bác sĩ đa khoa